Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie - cykl spacerów i prelekcji, podczas których będziemy opowiadać o dziedzinach kultury i sztuki w kontekście Nowej Huty z perspektywy ich środowisk i tekstów kultury. Na warsztat weźmiemy: teatr; literaturę; film; fotografię; muzykę; sztuki plastyczne: malarstwo, rzeźbę, rysunek, grafikę; architekturę. Dzięki temu dowiemy się kto, co i jak tworzył w Nowej Hucie. Podsumowaniem realizowanych działań będzie bezpłatna recenzowana publikacja zbierająca poruszane tematy. Projekt realizowany przez Pracownię Dziedzictwa i Tożsamości Nowej Huty OKN w ramach obchodów 70-lecia Nowej Huty.

Nowa Huta w literaturze – spacer
19 maja 2019 r., godz. 15.30
Start: al. Róż, os. Centrum C 3

Spacer w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Anna Grochowska.

Czy Wanda, która nie chciała Niemca była nowohucianką? Czy to Cud mniemany czy tylko Krakowiacy i Górale o tym wiedzą? Nie od dziś wiadomo, że literaci ostrzegali, że w Nowej Hucie „WRÓG PODSUWA CI WÓDKĘ!”. Dowiemy się więc, czy „to też jest prawda o Nowej Hucie”...

Teatr w Nowej Hucie – spacer
25 maja 2019 r., godz. 15.00
Start: os. Teatralne 34 (przed wejściem do Teatru Ludowego)

Spacer o teatrach i życiu teatralnym w Nowej Hucie w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Maria Wąchała-Skindzier.

Podczas spaceru zobaczymy teatry znane i znamienite, działające w Nowej Hucie do dziś, jak Teatr Ludowy i Łaźnia Nowa. Usłyszymy o koncepcji teatru wielkiego, który miał stanąć przy palcu Centralnym. Odwiedzimy też tzw. „miejsca fantomowe”, zawierające w sobie ślady po dawnych scenach, takie jak „Nurt” czy „Widzimisię”. Poznamy ich historię, zagłębimy najważniejsze spektakle, dowiemy się kto i w jaki sposób wpłynął na rozwój teatru w Nowej Hucie. Poznamy najważniejsze spektakle, życie artystyczne nowohuckiej bohemy teatralnej, zobaczymy zwykłych budowniczych na scenie, aktorów i reżyserów oraz repertuar, który bardzo często był powiązany z dziejami Nowej Huty.

Nowa Huta w teatrze – prelekcja
13 czerwca 2019 r., godz. 18.00
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Prelekcja o Nowej Hucie w dziełach teatralnych w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Maria Wąchała-Skindzier.

Nowa Huta, począwszy od pierwszych lat budowy aż po dziś dzień, pozostaje istotnym i wdzięcznym tematem realizacji teatralnych. Podczas odczytu zostaną omówione spektakle z udziałem nowohuckiego „genius loci”. Do kontekstów miejsc, związanych z lokalizacją Nowej Huty, odwoływali się pierwsi dyrektorzy i reżyserzy Teatru Ludowego. Wystarczy przypomnieć przedstawienie inaugurujące działalność tego teatru w 1955 roku pt. „Krakowiacy i Górale”. Jeszcze wcześniej w amatorskim Teatrze „Nurt” premierę miał komediowy „Wodewil Nowohucki”. Dzieło teatru zaangażowanego w tożsamość nowohucką pielęgnuje obecnie Teatr Łaźnia Nowa. Podczas prelekcji dowiemy się jeszcze m.in. o tym, jakie spektakle przygotowywano na jubileusze Nowej Huty w czasach PRL-u, na czym polegał fenomen terapii poprzez sztukę w Teatrze Ludowym oraz jak wygląda udział nowohucian w tworzenie spektakli w Łaźni Nowej. Odczyt będzie stanowił zatem swoisty przegląd, kompendium obecności Nowej Huty w spektaklach teatralnych na przestrzeni 70 lat.

Nowa Huta w architekturze – spacer
6 lipca 2019 r., godz. 11.30
Start: Plac Centralny (przy pomniku Solidarności)

Spacer w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: dr Michał Wiśniewski.

Nowa Huta to jeden z wielu przykładów tzw. nowych miast, które po drugiej wojnie światowej powstawały po obu stronach żelaznej kurtyny. Trwający blisko pół wieku ciągły rozwój dzielnicy sprawił, że współcześnie stanowi ona żywy podręcznik historii architektury oraz pokazuje kontekst zmian cywilizacyjnych zachodzących w świcie w okresie zimnej wojny. W trakcie spaceru przestrzeń i budynki Nowej Huty posłużą jako tło dla pokazania jak zmieniał się powojenny świat, jakie problemy ogniskowały życie społeczne i kulturalne Europy.

Muzyka w Nowej Hucie – spacer
3 sierpnia 2019 r., godz. 15.00
Start: al. Jana Pawła II 232 (przed wejściem do NCK)

Spacer w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Paweł Jagło.

Gdzie występował zespół VooDoo? W jakich okoliczność nagrał i wydał pierwszą płytę długogrającą? Co to był „Departament of Rock”? Kim był Stanisław Florek? Gdzie odbył się pierwszy koncert jazzowy w Nowej Hucie? Gdzie mieścił się pierwszy klub jazzowy w dzielnicy? Co robiła tam Katarzyna Gaertner? Gdzie odbywały się największe koncerty big-beatowe w Nowej Hucie? Kto jest autorem słynnego utworu „Dwudziestolatki”?

Na te oraz wiele innych pytań znajdą odpowiedź uczestnicy spaceru wokół miejsc związanych z historią muzyki rozrywkowej w Nowej Hucie. Z mroków nieodległej przeszłości wyłonią się sale, które przez wielu starszych mieszkańców Nowej Huty kojarzone są z dobrą zabawą w czasie potańcówek, koncertów, czy występów scenicznych wielu gwiazd zarówno lokalnej, jak i ogólnopolskiej sceny muzycznej. Przypomnieni zostaną animatorzy kultury, piosenkarze, muzycy, którzy w latach 50. XX w. rozpoczynali pracę u podstaw nowohuckiej kultury. Uczestnicy poznają zespoły i muzyków, którzy tworzyli nowohucki koloryt muzyczny. Na koniec posłuchają oryginalnej muzyki z lata 1950-2000 w czasie projekcji filmu „Zagrajmy to jeszcze raz...” w jedynym nowohuckim Kinie Studyjnym Sfinks.

Sztuki plastyczne w Nowej Hucie – spacer
24 sierpnia 2019 r., godz. 10.00
Start: Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Spacer w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Monika Kozioł.

W czasie spaceru uczestnicy poznają ważne miejsca, postaci i zjawiska związane ze sztukami plastycznymi w Nowej Hucie. Odwiedzimy lokalizacje (Galerię Rytm, Salon Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Klub Międzynarodowej Pracy i Książki, Galerię „Pod Chmurką”, w których prezentowano i upowszechniano dokonania artystyczne środowiska nowohuckiego. Usłyszymy o najważniejszych postaciach (nie tylko artystach) i stowarzyszeniach, które przyczyniły się do rozwoju życia kulturalnego tej części Krakowa. Poznamy wybrane aspekty polityki kulturalnej realizowanej w Nowej Hucie (między innymi cykl wystaw „Plastycy Nowej Huty”, stypendia przyznawane przez Hutę im. Lenina oraz przekazywanie pracowni twórcom) i jej rezultaty, które możemy oglądać do dzisiaj (rzeźby plenerowe, kolekcja sztuki współczesnej). Na początku spaceru odwiedzimy także Galerię Huta Sztuki w Ośrodku Kultury Norwida, gdzie zgromadzono liczne prace nowohuckich artystów.

Architektura w Nowej Hucie – prelekcja
18 września 2019 r., godz. 18.00
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: dr Michał Wiśniewski.

Tematem spotkania będzie środowisko architektoniczne, które odpowiadało za przygotowanie i realizację projektu Nowej Huty. Czy Nową Hutę budowali projektanci czynni przed wojną w Krakowie lub we Lwowie? Co wspólnego z projektem Nowej Huty miała przedwojenna Warszaw i powojenny Wrocław? Gdzie studiowali architekci i architektki, którzy podjęli po studiach pracę w krakowskim Miastoprojekcie? To tylko kilka tematów, wokół których prezentowana będzie historia budowy najciekawszej realizacji epoki socrealizmu w Krakowie.

Nowa Huta w fotografii – prelekcja
25 września 2019 r., godz. 18.00
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Adam Gryczyński.

Siedemdziesiąta rocznica rozpoczęcia budowy Nowej Huty daje okazję, aby podczas prelekcji bogato ilustrowanej zdjęciami przybliżyć postacie fotografów czerpiących z dzielnicy inspiracje oraz związanych z nią poprzez uprawianą twórczość, miejsce pracy lub zamieszkania. Dla jednych autorów fotografia stanowiła rodzaj narzędzia tworzenia dokumentacji, dla innych zaś była nośnikiem wartości indywidualnych, społecznych i kulturowych, odzwierciedlających - mimo istniejącego filtra socjalistycznej propagandy -wizualne bogactwo otaczającego świata lub nowych form przekazu. Z przebytego dystansu lat, można lepiej ocenić ten proces. Zaprezentowany materiał wizualny oraz komentarz prelegenta pozwolą lepiej uświadomić sobie złożoność procesu, który towarzyszył temu miastu.

Nowa Huta w sztukach plastycznych – prelekcja
9 października 2019 r., godz. 18.00
Galeria Huta Sztuki, os. Górali 5

Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Monika Kozioł.

Tematem spotkania będą wizerunki Nowej Huty oraz Kombinatu w sztukach plastycznych. Prelekcja zostanie podzielona na trzy części, w ramach których zostaną omówione wybrane prace powstałe w latach 50., 60. i 70. Sporo miejsca zostanie poświęcone na przedstawienia wykonane według zaleceń socrealizmu, będącego obowiązującą metodą twórczą w latach 1949-1956. To bowiem one zbudowały nasze wyobrażenie o tym jak wyglądały pierwsze lata budowy Nowej Huty. Prelekcja odbędzie się w przestrzeni Galerii Huta Sztuki, gdzie uczestnicy będą mogli zobaczyć oryginalne prace ukazujące Nową Hutę, pochodzące z kolekcji Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida.

Nowa Huta w muzyce – prelekcja
23 października 2019 r., godz. 18.00
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Paweł Jagło.

Prezentacja na temat tekstów piosenek o Nowej Hucie na przestrzeni lat. Spotkanie rozpocznie się wprowadzeniem o pieśniach masowych wprzęgniętych w propagandową machinę Polski stalinowskiej. Następnie skoncentruje się na romantycznym przedstawieniu dzielnicy w piosenkach estradowych lat 60. Opowieść - dla kontrastu - zakończą bezkompromisowe, ostre jak brzytwa, teksty utworów punk-rockowych i hip-hopowych.

Nowa Huta w filmie – prelekcja
4 listopada 2019 r., godz. 18.00
Kino Sfinks, os. Górali 5

Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Maria Malatyńska.

Podczas prelekcji podjęty zostanie temat wizerunku Nowej Huty na dużym ekranie. Nowa Huta ze swoją trudną, ale jakże uniwersalną historią była przedmiotem wielu filmowych realizacji. Najbardziej znaną z nich stanowi arcydzieło kinematografii pt. „Człowiek z marmuru” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Podczas wystąpienia Maria Malatyńska przypomni tę oraz inne nowohuckie realizacje tak znamienitych reżyserów, jak Maciej Szumowski, Kazimierz Karabasz czy Jerzy Ridan – najsławniejsza postać nowohuckiego filmu. Nie zabraknie też informacji o filmach dokumentalnych oraz propagandowych, portretujących Nową Hutę siermiężnych, pierwszych lat jej budowy.

Literatura w Nowej Hucie – prelekcja
20 listopada 2019 r., godz. 18.00
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: dr Anna Grochowska.

Prelekcja przybliży zagadnienie życia literackiego w Nowej Hucie od początków jej powstania po czasy odwilży. Zasygnalizowane zostały działania, jakie podjęto w Związku Literatów Polskich i w jego Krakowskim Oddziale, gdy rozpoczęto budowę Nowej Huty (nauczanie pisania w Kole Młodych, wyjazdy terenowe na plac budowy Huty, praca fizyczna przy budowie miasta i kombinatu, wieczory literackie i spotkania autorskie).

Fotografia w Nowej Hucie – prelekcja
26 listopada 2019 r., godz. 18.00
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Adam Gryczyński.

Podczas prelekcji uczestnicy zapoznają się ze środowiskiem nowohuckich fotografów. Zaprezentowany zostanie jego rozwój od oddziału Polskiego Towarzystwa Fotograficznego przez Klub Fotografików Amatorów aż po Krakowski Klub Fotograficzny. Adam Gryczyński przedstawi różnorodną działalność stowarzyszenia, opartą nie tylko na pracy twórczej, ale także animacyjnej i pedagogicznej w lokalnym środowisku. Działalność ta cieszy się dużym zainteresowaniem różnych pokoleń na przestrzeni lat aż do dziś.

Film w Nowej Hucie – prelekcja
2 grudnia 2019 r., godz. 18.00
Kino Studyjne Sfinks – Mały Metraż, os. Górali 5

Wspomnienie o DKF-ie „Kropka”. Prelekcja w ramach projektu Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie* i obchodów 70-lecia Nowej Huty. Prowadzenie: Maria Malatyńska.

Finał projektu „Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie”
7 grudnia 2019 r., godz. 16.00
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5

Dobiega końca projekt „Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie”, realizowany od kwietnia 2019 r. przez Pracownię Dziedzictwa i Tożsamości Nowej Huty Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida w ramach obchodów 70-lecia Nowej Huty. 7 grudnia 2019 r. w siedzibie organizatora na os. Gorali 5 odbędzie się finał przedsięwzięcia, na które składało się pięć spacerów i dziewięć prelekcji poświęconych różnym tekstom kultury o Nowej Hucie oraz rożnym środowiskom artystycznym tworzącym w tej części Krakowa. Podczas nich omawiano literaturę, fotografię, muzykę, sztuki plastyczne, film, teatr i architekturę. Poszczególne tematy przybliżali ich znawcy: Anna Grochowska, Adam Gryczyński, Paweł Jagło, Monika Kozioł, Maria Malatyńska, Maria Wąchała-Skindzier i Michał Wiśniewski.

O książce „Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie”:

„70-lecie dzielnicy stało się dla pomysłodawców całego przedsięwzięcia okazją do próby syntetycznego opisu fenomenu Nowej Huty jako miejsca, które od blisko siedmiu dekad przyciąga uwagę twórców kultury i inspiruje ich do różnorodnych działań. To w dużej mierze właśnie dzięki nim dzielnica stała się ważnym, wielowątkowym tekstem kultury powojennej Polski, a wizerunki Nowej Huty kreowane przez literaturę, teatr, film, fotografię, a nawet muzykę zamieniały się w nośne i trwałe figury wyobraźni społecznej. One także przyczyniły się do skonstruowania emblematycznego obrazu Nowej Huty, który sublimował w sobie szereg stereotypowych skojarzeń związanych z blaskami, a potem cieniami okresu PRL i czasu transformacji. Jednocześnie na „swoim podwórku” Nowa Huta stopniowo przekształcała się w miejsce tętniące życiem artystycznym − eksperymentalną pracownią architektoniczną, laboratorium teatralnym, plastycznym, filmowym i kompozytorskim. Takie oblicze dzielnicy nie było jednak znane szerszemu odbiorcy, pozostając wiedzą lokalną, zastrzeżoną jedynie dla stosunkowo nielicznego grona zainteresowanych”. Z recenzji dr hab. Moniki Golonki-Czajkowskiej, prof. UJ

„Omawiana książka uzupełnia dotychczasowe o bardzo ważny aspekt, jakim jest historia niezwykle ożywionych aktywności kulturalnych, jakie generowała przestrzeń Nowej Huty właściwie od samego początku funkcjonowania nowego miasta. […] Jedną z powtarzających się w tekstach i ważnych tez książki jest przeciwstawienie się obiegowej opinii, że w początkach swego istnienia Nowa Huta była miastem pozbawionym instytucji i inicjatyw kulturalnych. Ta obecna w tekstach swoista „archeologia” zjawisk kultury w socrealistycznym mieście, która jest jednocześnie obserwacją początków życia społecznego, rodzenia się więzi społecznych i lokalnych tożsamości nowych mieszkańców nowego miasta, jest jednym z najważniejszych walorów publikacji”. Z recenzji dr Doroty Jędruch