Tegoroczna edycja FKŻ odbędzie się pomiędzy 28. czerwca i 2. lipca, a jej tematem będzie kolejny (i ostatni już) z żywiołów – powietrze.

Centrum festiwalu będzie tak, jak w poprzednich latach Namiot FKŻ, festiwalowych koncertów posłuchacie głównie w synagodze Tempel, ale też w Namiocie FKŻ, Alchemii, Hevre oraz … na ulicy Szerokiej! Edycja FKŻ poświęcona powietrzu to doskonały moment na powrót naszego kultowego, odbywającego się na świeżym powietrzu właśnie koncertu Szalom na Szerokiej! Po trzech latach przerwy odbędzie się on w sobotę, 1 lipca 2023 roku!

Motto festiwalu

Po ziemi, ogniu i wodzie, w tym roku czas zająć się powietrzem. Po hebrajsku powietrze to ruah, ale słowo to ma w tym języku kilka różnych znaczeń. „Szukając tzw. elementu spójnego, który zawiera w sobie trzy podstawowe znaczenia słowa RUAH – Duch, Oddech, Wiatr i który jako żydowski „znak” jest czytelny dla ( niemal ) każdego, odwołujemy się w tym roku pojęcia/instrumentu, którego dźwięk – za sprawą świadomości oddechu – wyraża zarówno Ruah Elohim, Obecność Bożą, oraz naszą ludzką, tyleż ułomną, co bezcenną obecność, a za sprawą powietrza/wiatru dociera i przenika w najodleglejsze zakątki ludzkiej duszy i jego świata” – mówi dyrektor festiwalu, Janusz Makuch.

Główny wątek 32. FKŻ – powietrze – będzie obecny w wykładach Janusza Makucha, rabina Boaza Pasha, Ediwna Seroussi, w warsztatach studiowania Tory z Marleną Fuerstman, warsztatach plastycznych z Moniką Krajewską, Beatą Miligan i Agnieszką Kolanowską.

75 lat istnienia Państwa Izrael

W maju 1948 roku proklamowany został Izrael – stał się on domem dla milionów Żydów z całego świata: nie tylko miejscem, w którym znaleźli schronienie, ale też miejscem, w którym powstaje najbardziej autentyczna kultura żydowska: bogata i różnorodna, jak wszyscy ci, którzy z wszystkich stron świata przybyli do Eretz Israel. Jako jedyny na świecie, FKŻ próbuje pokazać tę różnorodność – pokazać, jakie zwycięstwo odniosła kultura żydowska nad cywilizacją śmierci. Podobnie, jak Izrael, krakowski Festiwal Kultury Żydowskiej przeszedł długą drogą od sztetla – do Syjonu!

Rocznica proklamacji Izraela to również pretekst do powrotu filmów na festiwal. W Namiocie FKŻ i w podziemiach synagogi Wysokiej zaprezentujemy 6 filmów z serii The Hebrews – wyreżyserowana przez Yaira Qedara seria niebywale artystycznych filmów dokumentalnych, przedstawia najważniejsze postaci dla Izraela, m.in. Amosa Oza, Abrahama Sutzkevera, Vladimira Żabotyńskiego, Zeldę i innych. Z kolei Ambasador Izraela Yacov Livne, Yossi Klein-Halevi, Matti Friedman oraz Konstanty Gebert opowiedzą nie tylko o historii, ale też o współczesności Izraela.

Muzyczne jubileusze

45 lat temu w izraelskiej wytwórni Koliphone swoją debiutancką płytę nagrała młodziutka wokalistka pochodząca z Grecji – Grazia. Nikt nie przypuszczał, że płyta ta stanie się początkiem najważniejszego nurtu we współczesnej muzyce izraelskiej – psychodelii. Nikt nie przypuszczał też, że ówczesny świat nie był gotowy na tak młodą i rewolucyjną wokalistkę. Debiut był zarazem końca końcem jej kariery. Hołd wokalistce oddaje na FKŻ krakowski zespół MLDVA i Petra Nachtmanowa. Zagrają dla Was płytę, która jest najlepiej sprzedającą się izraelską płytą ever.

25 lat temu swoją pierwszy płytę wydał krakowski zespół Bester Quartet. Próbujący na nowo zinterpretować muzykę klezmerską zespół założony przez akordeonistę Jarosława Bestera, stał się jedynym polskim zespołem, który wydawał płyty w kultowej wytwórni Tzadik Johna Zorna w Nowym Jorku. Na zakończenie FKŻ jubileuszowy koncert Bester Quartet zabrzmi w synagodze Tempel.

20 lat temu powstał izraelski zespół BoomPam – zespół, który psychodelię Grazii połączył z różnorodnością muzyczną przywiezioną przez imigrantów do Izraela. Stworzyli swój własny styl, dzięki któremu od 20 już lat są uznawani za czołowy zespół współczesnej izraelskiej sceny muzycznej. Współpracowali z najważniejszymi muzykami izraelskimi z wielu dziedzin, wielokrotnie koncertowali na FKŻ w Krakowie i to właśnie nas wybrali na świętowanie swojego jubileuszu ze swoimi przyjaciółmi: Netą Elkayam, Kutimanem i Shaiem Tsabari! Będzie to główny punkt tegorocznego koncertu Szalom na Szerokiej, ale oprócz nich wystąpią też inni muzycy żydowscy z całego świata.

Serce festiwalu

Już od 2019 miejscem, w którym odbywa się większość wydarzeń FKŻ jest Namiot, który stawiamy na skrzyżowaniu ulicy Józefa i ulicy Wąskiej. Również i w tym roku odbędą się tam festiwalowe wykłady, warsztaty, koncerty, audycje radiowe, ale też działał będzie tam Cheder 2.0.

A ponadto…

Program literacki to w tym roku trzy spotkania: z Ishbel Szatrawską, Jackiem Tacikiem, Zuzanną Hertzberg i Patrycją Dołowy.

Wracają na festiwal również warsztaty klezmerskie (z Frankiem Londonem i Michaelem Winogradem) oraz warsztaty kulinarne – tym razem każdy z pięciu warsztatów prowadzonych przez Bartka Kieżuna (czyli Krakowskiego Makaroniarza) zakończy się wspólnym biesiadowaniem wszystkich uczestników warsztatów. Po raz pierwszy za to zaprosimy na warsztaty ruchowe metodą Gaga – Natalia Iwaniec nauczy Was języka ruchów, stworzonego przez Izraelczyka Ohada Naharina.

Podobnie, jak w poprzednich dwóch latach, wspólnie z Curatorial Collective for Public Art z Berlina organizujemy projekt site-specific – tym razem pod tytułem Lehavdil. Inspiracją do niego stała się żydowska ceremonia kończąca Szabat – Hawdala. Pełna symboliki i znaczeń ceremonia, oddzielająca czas święty od zwyczajnego, została na nowo zinterpretowana przez Shelley Etkin, Florence To i Wojtka Blecharza.

Szalom!

Trzy lata pandemii uniemożliwiły nam organizację tego koncertu, który od swojej pierwszej edycji w 1991 zapracował na to, by stać się naszym znakiem firmowym. Kilkanaście tysięcy uczestników każdego roku, 7 godzin muzyki żydowskiej non stop, wspaniała atmosfera przyjaźni i braterstwa, a także unikatowy klimat krakowskiego Kazimierza spowodowały, że The New York Times nazwał ten koncert żydowskim Woodstock.

***

Cały program 32. FKŻ, wraz z opisami poszczególnych wydarzeń znajdziecie TUTAJ – dostępne są zarówno wydarzenia programu głównego, jak też programu towarzyszącego, zorganizowanego przez naszych partnerów.

Uwaga! Z powodu złego stanu technicznego synagogi Tempel koncerty tam zaplanowane zostały przeniesione do Hali F Muzeum Inżynierii i Techniki (ul. Wawrzyńca 15).