„Skóra dzieci do lat 3 nie powinna być wystawiana na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, ponieważ  jest szczególnie wrażliwa i bardzo łatwo ulega oparzeniom” – przestrzega dermatolog Magdalena Wawrzynkiewicz, która od kilku lat aktywnie uczestniczy w europejskiej kampanii profilaktycznej Euromelanoma Day mającej na celu zwrócenie uwagi na potrzebę regularnego badania skóry i wczesnego wykrywania zmian nowotworowych.

Kids in Kraków: W okresie wakacyjnym chętnie korzystamy ze słońca, wystawiając skórę na jego działanie. Czy jest to bezpieczne?

Dr n.med. Magdalena  Wawrzynkiewicz: Słoneczne, letnie dni zawsze pozytywnie wpływają na nasz nastrój i samopoczucie. W okresie wakacji chcemy miło i beztrosko spędzać nasz wolny czas z rodziną. Plaża, park, ogródek, górski szlak to właśnie tam najczęściej eksponujemy naszą skórę na działanie promieni słonecznych podczas wakacji. Słońce wpływa na nasz dobry nastrój oraz stymuluję produkcję witaminy D3, niezbędnej dla naszego organizmu. Jednak nadmierne eksponowanie skóry na promieniowanie słoneczne niesie ze sobą niebezpieczeństwo rozwoju nowotworów skóry, w tym szczególnie niebezpiecznego czerniaka.

Czerniak to nowotwór złośliwy skóry. Wywodzi się z melanocytów – komórek wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym, czyli w kontakcie z promieniowaniem słonecznym czy promieniowaniem stosowanym w solarium. Jednak promieniowanie UV może doprowadzić do niekorzystnych zmian w komórkach melanocytowych, powodując powstanie nowotworu. Czerniaki najczęściej pojawiają się na skórze, ale mogą wystąpić także w obrębie ust, nosa czy gałki ocznej.

W jakie zatem sposób korzystać ze słońca?

Tak jak w każdej sprawie niezbędna jest rozwaga. Korzystajmy ze słonecznych dni w sposób odpowiedzialny. Zastosujmy się do kilku prostych zasad bezpiecznego przebywania na słońcu.

Stosujmy zawsze wodoodpornych kremów z filtrem SPF50+, nośmy czapki, a najlepiej kapelusze z szerszym rondem chroniące czubek głowy, uszy i nos przed poparzeniami, nośmy okulary z filtrem przeciwsłonecznym, korzystajmy z odzieży dedykowanej na ekspozycję słoneczną i posiadającą filtry ochronne (UPF), unikajmy nadmiernej ekspozycji w godzinach największego promieniowania słonecznego tj. między godziną 11.00 a 15.00.

Pamiętajmy, że promienie słoneczne powodują również przedwczesne starzenie się skóry, pojawianie się zmarszczek, piegów czy przebarwień, a także mogą wywołać  reakcje fotoalergiczne np. w kontakcie z roślinami czy przyjmowanymi lekami.

 Czy kilkuletnie dzieci mogę spędzić 2-3 godziny na słońcu?

W przypadku dzieci nie ma bezpiecznej ilości czasu spędzanej na słońcu. Skóra dzieci do lat 3 nie powinna być wystawiana na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, ponieważ  jest szczególnie wrażliwa i bardzo łatwo ulega oparzeniom. W przypadku starszych dzieci konieczne jest ograniczenie czasu ekspozycji na słońce oraz stosowanie zarówno kremów z filtrem SPF50+ jak i właściwej odzieży  ochronnej (koszulki UV, kapelusz lub czapka, okulary z filtrem przeciwsłonecznym).

W przypadku dzieci szczególnie niebezpieczne są oparzenia słoneczne. Badanie naukowe udowodniły, że dzieci które doznały oparzenia słonecznego do 15 roku życia są w przyszłości kilkukrotnie bardziej narażone na rozwój czerniaka i innych nowotworów skóry.

Jakie oznaki skórne powinny wzbudzić nasz niepokój? Kiedy powinniśmy udać się po poradę do dermatologa?

Po pierwsze, uważnie obserwujmy całą skórę. Jeżeli zaobserwujemy jakiekolwiek nowe zmiany lub zmiany już istniejących pieprzyków, piegów lub znamion, natychmiast zwróćmy się z tym do specjalisty – dermatologa lub chirurga onkologa. Po drugie, przynajmniej raz do roku, a w przypadku osób o jasnej karnacji skóry częściej, wykonajmy badanie skóry u dermatologa przy pomocy dermatoskopu. To proste, bezbolesne badanie pozwalające obejrzeć znamiona w powiększeniu optycznym i stwierdzić czy któreś z naszych znamion skórnych może być niebezpieczne.

Stosujmy prostą zasadę. Jeśli na skórze naszej lub naszych bliskich zauważymy znamiona (pieprzyki), które są odmienne od innych pod względem kształtu, rozmiaru czy koloru sprawdźmy je u dermatologa.

Czy słona woda w morzu jest dla skóry niebezpieczna?

Długie kąpiele w morzu mogą spowodować przesuszenie skóry. Dlatego należy pamiętać o kremach pielęgnacyjnych, emolientach, które zastosowane po kąpielach słonecznych jak i wodnych przywrócą jej właściwe nawilżenie. Pamiętajmy również, że promienie słoneczne odbijają się jak i przenikają przez taflę wody, więc często do poparzenia może dojść także podczas dłuższej kąpieli. Ponadto woda zmywa nałożone wcześniej kremy z filtrem UV, co wzmacnia zagrożenie poparzeniem słonecznym. Dlatego po każdej kąpieli należy ponownie zabezpieczyć naszą skórę nową warstwą kremu z filtrem UV.

Jakby miała Pani wskazać 3 najczęściej popełniane błędy w dbaniu o skórę, to byłoby to…?

Brak stosowania kremów z filtrem i nakrycia głowy, które chronią naszą skórę przed poparzeniem słonecznym, zmniejszają ryzyko nowotworów, a także zapobiegają starzeniu się skóry czy przebarwieniom.

Brak stosowania kremów nawilżających skórę. Szczególnie w lecie skóra ulega przesuszeniu. Kąpiemy się w morzu, opalamy, tarzamy w piasku, pocimy się. To wszystko prowadzi do zaburzenia równowagi i uszkodzenia lipidowej warstwy ochronnej skóry, która chroni nas przed odwodnieniem, drobnoustrojami czy podrażnieniami. Latem konieczne jest dbanie o właściwe nawilżenie skóry i jej dobrą kondycję poprzez stosowanie kremów z emolientami pozwalających odbudować uszkodzoną lipidową warstwę ochronną skóry.

Brak samobadania skóry. Pamiętajmy nowotwory skóry są jednymi z bardzo nielicznych nowotworów, które jesteśmy w stanie dostrzec sami, wykonując okresowo tak prostą czynność jak krótka obserwacja własnej skóry. Kontrolujmy naszą skórę i w razie wątpliwości skonsultujmy podejrzane zmiany z dermatologiem. Wszystko po to, by przez wiele kolejnych lat, móc w zdrowiu cieszyć się wakacyjnym słońcem.

 [Rozmawiała Barbara Fijał]

Dr n.med. Magdalena  Wawrzynkiewicz – absolwentka Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz austriackiego Medizinische Universität w Graz, gdzie uzyskała tytuł Academic Expert in Dermoscopy and Preventive Dermatooncology. Specjalizuje się w nowoczesnych nieinwazyjnych technikach diagnostycznych dermatoskopii i trichoskopii. Jest autorką publikowanych w czasopismach naukowych artykułów, dotyczących wczesnej diagnostyki czerniaka i dermoskopowej oceny zmian skórnych. W 2018 roku obroniła z wyróżnieniem pracę doktorską w przedmiocie oceny dermoskopowej znamion zlokalizowanych w nietypowych okolicach ciała pt. „Ocena obrazów oraz optymalizacja metod diagnostycznych akralnych zmian melanocytowych”, uzyskując stopień naukowy doktora nauk medycznych. Od kilku lat aktywnie uczestniczy w europejskiej kampanii profilaktycznej Euromelanoma Day mającej na celu zwrócenie uwagi na potrzebę regularnego badania skóry i wczesnego wykrywania zmian nowotworowych.
https://www.facebook.com/drwawrzynkiewicz/