Listopad to osobliwy miesiąc.  Z jednej strony to wielkie święto wolności, które obchodzimy 11 listopada, z drugiej wspomnienie tych, którzy odeszli. To czas duchów, starosłowiańskich Dziadów, nieco mrocznych dziwów rodem z poezji romantycznej i niepokojących proroctw Wernyhory. W ten weekend postaramy się połączyć obie listopadowe okazje. Wraz z bohaterami obrazów Jana Matejki (i nie tylko z nimi) będziemy świętować wolność i niepodległość. Poszukamy ich w sobie, ale również ruszymy do wspólnego radosnego tańca (i to wcale nie chocholego!). Nie zapomnimy jednak o duchach, którym przecież niemal w każdej religii i kulturze zależy na… wolności, a sam Jan Matejko dołączył do ich grona właśnie 1 listopada. Oświetlimy duchom drogę, okadzimy je dymem z ziół.  Może nawet oswoimy prastare nietoperze i doczekamy się wróżby z zaświatów?

Wolne duchy mieszkają także w nas, obudźmy je razem!

Uwaga, oferta specjalna dla tych, którzy nie boją się duchów! Przez cały weekend wstęp na wystawę "Matejko. Malarz i historia" za 5 zł.

SOBOTA 11 listopada

10:15-13:00
Księżyc, przepowiednie i radosne świętowanie
Warsztaty rodzinne
Skąd się wzięły nietoperze na wystawie w muzeum? Kto potrafi przewidzieć przyszłość? Czy można namalować kraj, który jest niewidzialny? Dlaczego muchy widzą więcej? I czemu wolność jest nam tak potrzebna?
Zapraszamy na wystawę dzieł Jana Matejki, gdzie wspólnie poszukamy odpowiedzi na różne bardziej i mniej trudne pytania. Odwiedzając specjalnie na tę okazję przygotowane stanowiska warsztatowe będziemy poważnie rozmawiać, dobrze się bawić i wspólnie świętować.
Wstęp w cenie biletu na wystawę (5 zł).
Prowadzenie: Weronika Gąsowska, Martyna Majsterek, Magda Wójcik (edukatorki MNK)

11:00-15:00 
Wolność na kartki
Otwarte stoisko w holu
Czym jest wolność? Zapewne każdy widzi i czuje ją inaczej. Jakie znaczenie ma dla Ciebie to słowo? Jakie budzi skojarzenia? A może czym nie jest, ale bardzo chcesz, by się stała? Co myślisz, gdy słyszysz „wolność”?
Wszystkich odwiedzających muzeum w ten weekend zapraszamy do wzięcia udziału w akcji partycypacyjnej, pozostawienia swojego głosu na kartce i odkrycia, jak różne oblicza może przybierać wolność w zależności od tego, kto patrzy.

11:00-15:00 
Młodzi pytają
Otwarta akcja ankietowa
Jaki jest Matejko, każdy widzi, ale czy na pewno? Czy naprawdę jest dla nas ważnym malarzem? Jak wysoko w rankingu naszych wartości jest wolność? A jeśli historia, to jaka?
Co o tym wszystkim myślą zwiedzający Muzeum? Ciekawi to zarówno nas, jak i współpracującą z nami młodzież z XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Krakowie. Ankieta to ich inicjatywa – licealiści i licealistki najpierw podobne pytania zadawali swoim kolegom i koleżankom, teraz pytają szerzej.
Poznajmy się lepiej, zobaczmy różne punkty widzenia – biorąc udział w otwartej akcji ankietowej. Wyniki opublikujemy na zakończenie Roku Jana Matejki!
Prowadzenie: młodzież z XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Krakowie (Maja Szczygieł, Dariia Trachuk, Gabriela Wojnar, Natalia Kupiec, Oleh Korkunda, Kamila Polkina, opieka Małgorzata Sypniewska)
Akcja odbywa się w ramach projektu partycypacyjnego “Mistrz z obrazem? Zróbmy to razem!” realizowanego przez Dział Edukacji MNK. Więcej o projekcie: https://mnk.pl/artykul/mistrz-z-obrazem-zrobmy-to-razem

11:00-15:00
Cytata romantycznego antenata
Zwiedzaj z cytatem
Gdy „mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu”, patrz w niebo i szukaj gwiazd-przewodniczek, albo przyjdź do Muzeum i zwiedzaj z poetyckim cytatem w ręce! A najlepiej odczytaj go, stojąc przez „Wernyhorą” Matejki.
Dlaczego poezja? Bo jesień to pora, którą szczególnie upodobali sobie romantyczni poeci. Porywisty wicher, światełka w ciemności, starodawne obrzędy i legendy, które ożywają z całą mocą w czasie, gdy przyroda powoli zasypia stały się inspiracją wielu wspaniałych utworów.
Przypomnimy je wszystkim, którzy nas odwiedzą. Losowo wręczone cytaty - nastrojowe, pełne grozy, buzujące od emocji, zachwycające lekkością rytmu i rymu - potowarzyszą nam podczas zwiedzania.

11:30-15:00
Dobre rady z zaświatów
Otwarte stoisko w holu
„Ciemno wszędzie, głucho wszędzie, co to będzie, co to będzie?” Co będzie, tego my nie wiemy. Prawdę zna zapewne Wernyhora z obrazu Jana Matejki albo Guślarz z II części „Dziadów” Adama Mickiewicza. Dlatego za jego pośrednictwem poprosiliśmy duchy z  zaświatów o przyglądnięcie się naszej przyszłości i przygotowanie dla nas rad, które pomogą nam podążać we właściwym kierunku.
Tylko w ten weekend będzie można uzyskać jedyną w swoim rodzaju radę od Guślarza!
Jeśli przyszłość z rady od Guślarza wyda Ci się zbyt dziadowska, a za mało świetlana, namawiamy do zainteresowania się warsztatami o godzinie 16:00.

11:00-12:30 i 13:00-14:30
Teatr obrazów Jana Matejki
Oprowadzanie tematyczne na wystawie “Matejko. Malarz i historia”
Teatr w XIX wieku dzięki wykorzystaniu rekwizytów, bogatej dekoracji czy gry świateł zajmował ważne miejsce w masowej wyobraźni, jakie dzisiaj przynależy dla kina i filmów. Teatr jaki znał wychowany na romantyzmie Matejko był na pewno teatrem wyrazistych gestów, bogatej mimiki, odpowiedzialnej za atmosferę scenografii i pięknych rekwizytów. Takie też sceny “zatrzymywał” w swoich obrazach. W trakcie oprowadzania dowiemy się, jaki stosunek do teatru miał sam malarz, jakie elementy pożyczał ze sceny, a czego unikał. Na koniec zaś sprawdzimy, co za pomocą języka teatru chciał powiedzieć o przeszłości.
Wstęp w cenie biletu na wystawę (5 zł).
Prowadzenie: Tomasz Kida (edukator MNK)

11:00-13:00
Moc zapachu, siła dymu
Warsztaty tworzenia naturalnych kadzideł
Jałowiec, korzeń omanu, żywica świerkowa… Które z nich odstraszy chorobę, odkazi powietrze, zaprosi zdrowie a może nawet ochroni przed zakusami złych duchów?
Czas listopadowych Dziadów to przecież najlepszy moment, by skorzystać z mocy tradycyjnych, zebranych w zenicie lata aromatycznych ziół i dymnych żywic.
Zapraszamy do udziału w warsztatach, w których słowiańska magia splecie się z polską tradycją. Wyjdziemy z nich zaopatrzeni we własnoręcznie wykonane kadzidła, których zapach na pewno pomoże nam przetrwać trudny czas drugiej połowy jesieni.
Wstęp: 25 zł, możliwość zakupu biletu już wkrótce na stronie internetowej lub w kasie przed wydarzeniem, jeśli będą wolne miejsca.
Warsztaty odbędą się w sali edukacyjnej.
Prowadzenie: Justyna Pargieła, DziczeJemy

15:00-16:00
Polonez z Matejką
Muzyka i taniec to najlepsze formy świętowania. Czym więc świętować rocznicę odzyskania niepodległości, jak nie najstarszym tańcem narodowym – polonezem? 
Zapraszamy do udziału we wspólnym barwnym i radosnym korowodzie (ubranym między innymi w stroje XIX wieczne, ludowe krakowskie, kontusze) w rytmie poloneza. To jedyna okazja, by tanecznym krokiem przejść przez wystawę „Matejko. Malarz i historia”. Kto wie, może dołączy do nas Stańczyk, Wernyhora chwyci za lirę, a Piotr Skarga pozwoli sobie na uśmiech? Przecież wszyscy bohaterowie Matejki czekali na ten właśnie moment, a on sam bardzo kochał muzykę.
Tancerze Baletu Cracovia Danza zaprezentują również dwa polskie tańce (Mazurka i taniec Wesoły). Będzie to również okazja do opowieści o strojach polskich, a szczególnie o pasie kontuszowym i sposobach jego wiązania.
Polonez to taniec, który łączy pokolenia i wciąż do niego należy uroczyste rozpoczęcie każdej studniówki. Dlatego zapraszamy wszystkich – dorosłych, dzieci i młodzież (zwłaszcza maturzystów!). Pod kierunkiem profesjonalistów będzie okazja, by nauczyć się podstawowych kroków.
Wydarzenie "Polonez z Matejką" w Muzeum Narodowym to istotna część promocji wpisu poloneza na Reprezentatywną listę światowego Dziedzictwa Niematerialnego UNESCO.
UWAGA:  Mile widziane (ale absolutnie nie obowiązkowe) sukienki lub spódnice u pań oraz wąsy (prawdziwe lub sztuczne) u panów.
Udział bezpłatny. 
Prowadzenie: Romana Agnel, Balet Dworski CRACOVIA DANZA, Zespół Pieśni i Tańca Małe Słowianki

16:00-17:30
Światła listopadowej nocy
Warsztaty tworzenia jesiennych lampionów z recyklingu
W listopadzie zmrok zapada wcześnie, a noc trwa długo i czasem nawet lubiące ją dobre duchy gubią się w ciemności. Podczas warsztatów dla nich i dla siebie spróbujemy przywołać światło. Wykonamy kolorowe lampiony, w których szkle zatopimy ciepło i jesienne złoto. Rozświetlimy mrok listopadowej nocy. Kto wie, może nawet zdążymy sprawdzić czy działa na wędrujące wokół muzeum duchy?
Wstęp: 20 zł, możliwość zakupu biletu już wkrótce na stronie internetowej lub w kasie przed wydarzeniem, jeśli będą wolne miejsca.
Warsztaty odbędą się w sali edukacyjnej. Zajrzymy również na wystawę “Matejko. Malarz i historia” by poszukać inspiracji.
Prowadzenie: Magdalena Schuster (edukatorka MNK)

NIEDZIELA 12 listopada

11:00-12:30
Barwy wspólne
Warsztaty dla rodzin z dziećmi w wieku 4-10 lat
W czym przejawiała się postawa patriotyczna w dziełach i życiu Jana Matejki? Czy istnieją symbole, które i dziś łączą nas wszystkich? Podczas rodzinnych warsztatów wspólnie spróbujemy znaleźć odpowiedzi na te pytania, wcielając się w rolę detektywów i bacznych obserwatorów.
Warsztaty będą okazją do zapoznania się z pakietem edukacyjnym, który został stworzony z myślą o dzieciach i doświadczaniu oraz rozwijaniu w nich postawy patriotycznej i tożsamości narodowej. Materiały w pakiecie opierają się na zmysłach: wzroku, słuchu, węchu, dotyku i smaku.
Warsztaty zrealizowane we współpracy z Narodowym Centrum Kultury w ramach programu Barwy Wspólne.
Udział bezpłatny, konieczna rezerwacja: Centrum Informacji i Rezerwacji MNK – rezerwacja@mnk.pl lub 12 433 57 44 (w godz. 9:00–16:00 w dni powszednie). Rezerwacja możliwa od 2.11.2023, liczba miejsc ograniczona.
Warsztaty odbędą się w sali edukacyjnej oraz na wystawie “Matejko. Malarz i historia”.
Prowadzenie: Anna Pomykalska-Marczuk (edukatorka MNK)
Więcej informacji o warsztatach: https://mnk.pl/artykul/chwile-wspolne-warsztaty-rodzinne

11:00-14:00
Wolność na kartki
Otwarte stoisko w holu 
Czym jest wolność? Zapewne każdy widzi i czuje ją inaczej. Jakie znaczenie ma dla Ciebie to słowo? Jakie budzi skojarzenia? A może czym nie jest, ale bardzo chcesz, by się stała? Co myślisz, gdy słyszysz „wolność”?
Wszystkich odwiedzających muzeum w ten weekend zapraszamy do wzięcia udziału w akcji partycypacyjnej, pozostawienia swojego głosu na kartce i odkrycia, jak różne oblicza może przybierać wolność w zależności od tego, kto patrzy.

11:00-14:00
Cytata romantycznego antenata
Zwiedzaj z cytatem
Gdy „mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu”, patrz w niebo i szukaj gwiazd-przewodniczek, albo przyjdź do Muzeum i zwiedzaj z poetyckim cytatem w ręce! A najlepiej odczytaj go, stojąc przez „Wernyhorą” Matejki.
Dlaczego poezja? Bo jesień to pora, którą szczególnie upodobali sobie romantyczni poeci. Porywisty wicher, światełka w ciemności, starodawne obrzędy i legendy, które ożywają z całą mocą w czasie, gdy przyroda powoli zasypia stały się inspiracją wielu wspaniałych utworów.
Przypomnimy je wszystkim, którzy nas odwiedzą. Losowo wręczone cytaty - nastrojowe, pełne grozy, buzujące od emocji, zachwycające lekkością rytmu i rymu - potowarzyszą nam podczas zwiedzania.

11:00-15:00
Młodzi pytają
Otwarta akcja ankietowa
Jaki jest Matejko, każdy widzi, ale czy na pewno? Czy naprawdę jest dla nas ważnym malarzem? Jak wysoko w rankingu naszych wartości jest wolność? A jeśli historia, to jaka?
Co o tym wszystkim myślą zwiedzający Muzeum? Ciekawi to zarówno nas, jak i współpracującą z nami młodzież z XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Krakowie. Ankieta to ich inicjatywa – licealiści i licealistki najpierw podobne pytania zadawali swoim kolegom i koleżankom, teraz pytają szerzej.
Poznajmy się lepiej, zobaczmy różne punkty widzenia – biorąc udział w otwartej akcji ankietowej. Wyniki opublikujemy na zakończenie Roku Jana Matejki!
Prowadzenie: młodzież z XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Krakowie (Maja Szczygieł, Dariia Trachuk, Gabriela Wojnar, Natalia Kupiec, Oleh Korkunda, Kamila Polkina, opieka Małgorzata Sypniewska)
Akcja odbywa się w ramach projektu partycypacyjnego “Mistrz z obrazem? Zróbmy to razem!” realizowanego przez Dział Edukacji MNK. Więcej o projekcie: https://mnk.pl/artykul/mistrz-z-obrazem-zrobmy-to-razem 

12:00-13:30
Oprowadzanie kuratorskie na wystawie “Matejko. Malarz i historia”
Jan Matejko malował polską historię. Opowiadał „skąd przychodzimy?", a więc także o tym, „kim jesteśmy?". Czy nasze odpowiedzi na te pytania są takie same? Artyście zarzucano wiele nieścisłości historycznych, wytykano obecność postaci, które w danym miejscu nie mogły się znajdować, a także przeładowanie obrazów, mnożenie drobiazgów, które rzekomo utrudniają oglądanie dzieł.  W jakim celu malarz popełniał te wszystkie ''błędy"? Matejko tworzył w czasach, kiedy kina jeszcze nie było. Czy wyprzedził sztukę filmową? A może jego obrazy  wyobrażają dzieje w sposób, który jest dla filmów nieosiągalny?  Oprowadzanie po wystawie „Matejko. Malarz i historia" będzie próbą odpowiedzi na te i inne pytania.
Wstęp w cenie biletu na wystawę (5 zł).
Prowadzenie: prof. UAM dr hab. Michał Haake